«Σουηδία γίναμε!». Με αυτή την επωδό εκφράζεται συχνά ο θαυμασμός και η προσπάθεια αναμέτρησης με ένα πρότυπο θεσμικής οργάνωσης και κοινωνικής ζωής που παραμένει, για την Ελλάδα, διαρκώς άπιαστο: τη Σουηδία. Ταυτόχρονα, αυτή η συνθήκη φαίνεται να έχει μετατραπεί και σε κάποιου είδους εξαγώγιμο θεσμικό προϊόν, που φέρει το λογότυπο «σουηδικό μοντέλο», ή «σουηδικός τρόπος ζωής» και σε μια μόνιμη πολιτισμική προσταγή «να γίνουμε η Σουηδία του Νότου».
Η αναφορά αυτή κάθε άλλο παρά περιορίζεται σε κάποιο ιδιαίτερο μέρος του πολιτικού φάσματος. Όλοι και όλες έχουν ένα καλό λόγο να πουν για τη Σουηδία, μια αφορμή να ταυτιστούν μαζί της. Από τους φιλελεύθερους, στους αριστερούς, στους σοσιαλδημοκράτες και από τους κεντρώους μέχρι τους φεμινιστές και τους ριζοσπάστες, η σαγήνη για καθετί σουηδικό μοιάζει να μην γνωρίζει πολιτικά σύνορα.
Στην καρδιά αυτής της πολλαπλής κατάφασης βρίσκεται το μέγιστο επίτευγμα: το σουηδικό κράτος πρόνοιας. Αυτό δίνει την δυνατότητα στο σουηδικό κράτος να ασκεί κοινωνικές πολιτικές-αντικείμενο πόθου και ζήλειας για πολλούς, να μειώνει τις ανισότητες, να διατηρεί την εργασιακή ασφάλεια ταυτόχρονα με την υψηλή ανάπτυξη, να παρέχει γενναιόδωρα κρατικές υπηρεσίες σε όλους, να διασφαλίζει την κοινωνική τάξη εγγυώμενο την ατομική ελευθερία.
Για να κατανοήσουμε, λοιπόν, την έλξη για τον «σουηδικό τρόπο», πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τους τρόπους ύπαρξης του σουηδικού κράτους πρόνοιας. Αλλά για να κατανοήσουμε το σουηδικό κράτος πρόνοιας πρέπει να εστιάσουμε στην πολύπλοκη ιστορική του διαδρομή. Αυτό ακριβώς επιχειρεί η παρούσα εισήγηση, ακολουθώντας τα διάσπαρτα ιστορικά του νήματα, από τις αρχές του 20ου αιώνα έως τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες.
Και μέσα από αυτή την ιστορία αναδεικνύονται πολλές άλλες ιστορίες για τη ζωή και τα έργα του ζηλευτού σουηδικού επιτεύγματος, που συνήθως μένουν ανείπωτες, καθώς τα λαμπερά επιτεύγματα τις επισκιάζουν. Κάποιες από τις σκοτεινές πλευρές της Ιστορίας του σουηδικού κράτους πρόνοιας έρχονται, μέσα από την εισήγηση, στο φως, μαζί με τις αρνητικές επιπτώσεις των ίδιων των θετικών παρεμβάσεων της.
Η παράδοξη συνύπαρξη των θετικών πλευρών μαζί με τις αρνητικές, των σκοτεινών όψεων μαζί με τις προοδευτικές, επιλύεται, συνήθως, αφενός μέσω της έμφασης στη συγκρουσιακότητα της κοινωνικής ζωής και αφετέρου μέσω της αποδοχής της αντιφατικότητας όλων των πραγμάτων, πόσο μάλλον των σουηδικών προνοιακών πολιτικών.
Ωστόσο, η παραδοξότητα αυτή, ίσως μπορεί να ερμηνευθεί με ένα διαφορετικό τρόπο, πέρα από την απλή αποδοχή των αναπόφευκτων συγκρούσεων και αντιφάσεων της ζωής. Μια τέτοια προσέγγιση θα επιχειρήσει και η εισήγηση, καθώς θα διερευνήσει τους βαθμούς του ενιαίου και αδιαίρετου χαρακτήρα των πολιτικών του σουηδικού κράτους πρόνοιας.
Παρασκευή 8/9/23
20:30
Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα
Ζωοδόχου Πηγής & Ισαύρων
Ομάδα Αυτομόρφωσης * Αυτοδιαχειριζόμενη Δανειστική Βιβλιοθήκη